وقتی نبود قطعه خارجی باعث خودکفایی میشود/ممانعت لابیهای بازار از فعالیت دانشبنیانهای نوپا
تاریخ انتشار: ۱۴ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۶۱۴۰۹
به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، شرکتهای دانشبنیان شرکتهایی هستند که با کمک نیروی انسانی دانشآموخته دانشگاهی، دانش را به فناوری (محصول یا خدمات) و در نتیجه ثروت تبدیل میکنند. هر چند در سالهای اخیر خبرهای بیشتری از فعالیت شرکتهای دانشبنیان در ایران میشنویم، قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانشبنیان و تجاریسازی نوآوریها و اختراعات مشتمل بر ۱۳ ماده و ۶ تبصره پنجم آبان ۱۳۸۹ به تصویب مجلس رسید، پس از تایید شورای نگهبان همان سال به مجلس شورای اسلامی ابلاغ شد و سال ۱۳۹۲ اولین فهرست از شرکتهای دانش بنیان به تصویب کارگروه ویژه رسید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
تعداد شرکتهای دانشبنیان بر اساس آمار معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری امروز به حدود هفت هزار و ۷۵۸ شرکت رسیده و این شرکت ها بر اساس ماهیت و فعالیت به گروههای مختلف نوپا؛ شرکتهایی که درآمد عملیاتی ندارند (دو نوع ۱ و ۲) و تولیدی؛ شرکتهایی که درآمد عملیاتی دارند (نوع ۱ و ۲)، تولیدی مستعد دانشبنیان و نوپا مستعد دانشبنیان تقسیم میشوند.
افزون بر این با افزایش تعداد شرکتهای دانشبنیان فروش این شرکتها نیز افزایش یافته است و در حالیکه سهم شرکتهای دانشبنیان از اقتصاد کشور در سال ۱۳۸۹، حدود ۲۰۰ میلیارد تومان بود؛ در پایان سال مالی ۱۴۰۰ میزان فروش شرکتها از ۳۰۰ هزار میلیارد تومان فراتر رفت که رشدی بیش از ۴۵۰ درصدی را نشان میدهد.
با وجود همه تاکیدات روی فعالیت این شرکتها و حمایتهایی که از آنها توسط معاونت فناوری و نوآوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری میشود، شرکتهای دانشبنیان که بیشتر با ابتکار و سرمایهگذاریهای فردی کار را آغاز میکنند، در ادامه با وجود برخورداری از تسهیلات مختلف با مشکلاتی هم روبرو هستند.
احسان رهنی دانشآموخته رشته برق به همراه شماری از متخصصان این حوزه و موسس شرکت دانشبنیان اوژن صنعت کبیر در زمینه ماشینآلات و صنعت برق فعال است و انواع مختلف از تپچنجرهای (tap changer) ترانسفورماتور (تغییردهنده حالت ترانسفورماتور) را تولید میکنند. تپچنجر سازوکاری در ترانسفورماتور است که اجازه میدهد نسبتهای نوسان متغیر در گامهای گسسته انتخاب شوند.
این شرکت هم موفق به تولید ترانسفورماتورهای متداول شده که نمونه های خارجی آن در بازار موجود است و هم نمونههایی سفارشی بر اساس درخواست مشتریها را تولید میکند. به گفته وی، این محصولات قبلا داخل ایران تولید نمیشده و همه وارداتی بوده است.
شرکت دانشبنیان اوژن صنعت کبیر از شهرهای مختلف مشتری دارد و برای استانهای مختلف از جمله زنجان به عنوان قطب ترانسفورماتورسازی ایران محصول ارسال میکند. این ترانسفورماتورهای سه، پنج یا نهحالته هستند و همه مراحل ساخت این تپچنجرها داخل مجموعه و با کمک مجموع نیروهای شاغل در آن یعنی هفت نفر متخصص انجام میشود.
یک ماه منتظر ورود یک قطعه خارجی بودیم
رهنی متولد شهر فردوس در استان خراسان جنوبی و دانشآموخته برق قدرت از دانشگاه زاهدان در مقطع کاردانی و دانشگاه آزاد گناباد در مقطع کارشناسی است. وی بعد از پایان تحصیلات برای کار به شهر مشهد مراجعه میکند و در شرکت بازسازی ترانسفورماتور مشغول فعالیت میشود، همین جاست که جرقه تولید در ذهن او زده میشود.
وی در مورد این دوران میگوید: بعد از اینکه فارغ تحصیل شدم، به مشهد رفتم و در شرکت تعمیر و بازسازی ترانسفورماتور مشغول کار شدم که مدیر این شرکت همشهری ما بود. بعد از حدود دو سالی که در این شرکت کار کردم، علاوه بر اینکه وظیفهام را انجام میدادم، به این فکر میکردم که چه کاری میشود کرد که مثمرثمر واقع شد. در همین دوران شاهد بودم که پست کامبکت (پستهای توزیعکننده برق) یا ترانسفورماتور یک ماه باید بماند؛ تا قطعه لازم از خارج وارد شود و بتوان آن را تعمیر کرد.
رهنی افزود: با مشورت مدیر مجموعه، یک نمونه کلید و تپچنجر ترانسفورماتور را با استفاده از مهندسی معکوس ساختیم، ساخت این قطعه حدودا یک سال طول کشید. با ارائه همین محصول در پارک علم و فناوری خراسان جنوبی پذیرفته شدیم.
بعد از ساخت این قطعه، دانش ما بیشتر شد و چالشهایی را پشت سر گذاشتیم و محصولی مختص مجموعه خود با کارایی جدید سال ۱۳۹۹ ساختیم. ارائه این محصول باعث شد صنعتگران مختلف با ما تماس بگیرند و ساخت نمونههای جدید را درخواست میدادند، اکنون حدود ۲۵ نمونه محصول مختلف را میسازیم.
رهنی در مورد مزایای قطعههای ساختهشده توسط این شرکت دانشبنیان نیز گفت: از نظر قیمت محصولات ما ۵۰ درصد از نمونههای خارجی ارزانتر است. همچنین مشتریهای این محصولات در تامین قطعات یدکی مشکل زیادی دارند که در صورت خرید محصول داخلی این مشکل نیز حل میشود. اگر محصول را به ما سفارش دهند، اغلب بعد از ۱۰ روز کاری محصول را تولید میکنیم، بعضی از محصولات را هم که تولیدشده داریم و تا ۴۸ ساعت بعد به دست او میرسانیم و خدمات پس از فروش هم داریم.
تصویر از پایگاه اطلاعرسانی شرکت اوژن صنعت کبیرفضای پارکهای علم وفناوری برای فعالیتهای صنایع سنگین مناسب نیست
وی در مورد تسهیلات گفت: از پارک علم و فناوری، بنیاد برکت، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری استفاده کردهایم. مشکل اصلی در استفاده از این تسهیلات اول میزان آن است که با توجه به قیمت ماشینالات صنعتی و ضرورت تامین آنها، واقعا زیاد نیست و مشکل دیگر تامین تضامین است. برای هر وام باید از افراد شاغل دولتی درخواست کنیم تا تضمین کند که اینهم مشکل را دوچندان میکند. اگر راهکاری برای ما پیدا کنند که بهتر حل شود بسیار خوب است.
رهنی مشکل دیگر را باور نداشتن شرکتهای دولتی به این فناوری ساخل داخل دانست و افزود: با اینکه در نمایشگاههای صنعت برق غرفه نداشتیم، به این نمایشگاهها معمولا سر میزنم و با مسئولان و متخصصان شرکتهای قطب ترانسفورماتورسازی کشور و دولتی رایزنی میکنم. با اینکه محصول ما از پژوهشگاه نیرو هم تاییدیه دارد، احساس میکنم لابی قوی داخل بازار است که اجازه نمیدهد شرکتهای نوپایی مثل شرکت ما وارد این چرخه شوند.
این فعال حوزه فناوری تاکید کرد: اگر رایزنیهایی با دستگاههای دولتی انجام شود که ما هم بتوانیم به شکل جدیتر وارد بازار شویم، برای ما مفیدتر خواهد بود. زیرا اکنون بیشتر محصولات خود را به شرکتهای زیرمجموعه شرکتهای تعمیر و بازسازی دولتی میفروشیم که حجم خرید آنها کم است ولی اگر با شرکتکنندگان و تولیدکنندگان بزرگ داخل کشور کار کنیم بهتر است.
میدانیم و مطمئن هستیم برخی از تولیدکنندگان اصلی دولتی، این ترانسفورماتورها را وارد میکنند و منفعت بیشتری برای آنها دارد. اگر ما (شرکت دانشبنیان) هم بتوانیم وارد این چرخه شویم، سودمندتر است.
وی مشکل دیگر را فضای کاری برشمرد و گفت: ما داخل پارک علم و فناوری مستقر هستیم ولی فضای پارک به طور کلی برای ساخت صنایع سنگین که نیاز به فضای زیاد، انواع جرثقیل و غیره دارد مناسب نیست و بیشتر برای کارهایی مانند فناوری اطلاعات و ارتباطات خوب است. ماشینآلات ما حجم زیادی از جهت فیزیکی اشغال میکنند، ما توانایی از جهت علمی و اجرا داریم، اما امروز به فضای مناسب نیاز داریم تا کارهایی را که به ما پیشنهاد میشود انجام دهیم.
برچسبها وزارت علوم تحقیقات و فناوری انرژی برق اختصاصی ایرنا خراسان جنوبی پارک علم و فناوری دانش بنیان هامنبع: ایرنا
کلیدواژه: وزارت علوم تحقیقات و فناوری انرژی برق اختصاصی ایرنا خراسان جنوبی پارک علم و فناوری دانش بنیان ها وزارت علوم تحقیقات و فناوری انرژی برق اختصاصی ایرنا خراسان جنوبی پارک علم و فناوری دانش بنیان ها شرکت های دانش بنیان پارک علم و فناوری شرکت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۶۱۴۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تپش دانش بومی در قلب خودروی ایرانی
از همین رو هم کشور ایران در بحث خودروهای توان بالا مانند خودروهای شاسیبلند هنوز وابستگی صددرصدی دارد. این وابستگی موجب میشود هرساله مقادیر زیادی ارز از کشور خارج تا محصول مورد نیاز تامین شود. هرچند که این همه ماجرا نیست و پس از وارد شدن محصول، خدمات پس از فروش آن و همچنین خرید قطعات اضافی آن نیز خود به طور جداگانه موجب ارزبری از کشور است. از همین رو داشتن دانش فنی و موفق شدن در تجاریسازی چنین محصولی، میتواند کمک شایانی به اقتصاد کشور کند، همچنین کیفیت قوای محرکه خودروها را تا حد مطلوب توسعه دهد و بهینهسازی کند. بعدازظهر چهارشنبه هفته گذشته(پنجم اردیبهشت ۱۴۰۳) پژوهشگاه شهید رضایی دانشگاه صنعتی شریف میزبان معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان رئیسجمهور در مراسم رونمایی از محصولی مهم و راهبردی در کشور بود. موتور شش سیلندر بنزینی خورجینی، محصولی که برای اولین بار در یک شرکت فناور ایرانی تولید شده و اکنون دانش فنی ساخت آن بومیسازی شده است. در گفتوگو با دکتر میثم فرجالهی، رئیس مرکز طرحهای کلان و پیشران معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاست جمهوری، اهمیت این دستاورد را بررسی کردهایم.موتور شش سیلندر بنزینی که روز چهارشنبه از آن رونمایی شد در یک شرکت فناور تولید شده است. متخصصان این شرکت پس از بررسی حدود ۱۳۰ نمونه از مدلهای مختلف موتور در دنیا و طی کردن مراحل مهندسی معکوس موفق به کسب دانش فنی لازم جهت تولید این موتور شدهاند.حجم این موتور۴۰۰۰سیسی است که مناسب برای استفاده در خودروهای باری (پیکاپ)، بیراههنورد (آفرود)، خودروهای شاسیبلند (اسیووی) و خودرهای خدماترسان است. دکتر میثم فرجالهی، در رابطه با اهمیت تولید چنین محصولی توضیح میدهد: «ما در بحث خودروهای توان بالای شاسیبلند و باری وابستگی صددرصد داریم. همچنین بخش تحقیقوتوسعه در این حوزه تقریبا فعالیت چشمگیری ندارد و چون قوای محرکهای نداریم، پس امکان توسعه آن هم وجود ندارد.» وی در ادامه تشریح میکند: «اگر این فناوری را داشته باشیم هم میتوانیم مانع ارزبری از کشور شویم و هم خودمان خودروهایمان را توسعه دهیم. الان مشاهده میکنید که خودروهای باری در کشور یا صددرصد خارجی است یا سال ساختشان به ۲۰ تا ۳۰ سال پیش برمیگردد؛ چون قوای محرکه نداریم و وابسته هستیم.» در صورت داشتن دانش تولید قوای محرکه، در کنار خود محصول، بازار بسیار خوبی هم برای قطعهسازان و دیگر شرکتهای دانشبنیان فراهم میشود که خودشان بتوانند قطعات مورد نیاز را بسازند.
۴ سال تلاش متخصصان ایرانی برای دستیابی به دانش فنی
موتورهای حجم بالا یعنی موتورهایی که حجمشان بالای ۲۰۰۰ سیسی است تا قبل از این در کشور تولید نشده بودند و همگی با واردات تأمین میشدند. این موضوع هم برای خودروهای تجاری و هم برای خودروهای نظامی صادق است. هدف پروژهای که این شرکت فناور با حمایت و پشتیبانی مجموعه جهاد سازندگی غدیر و پژوهشگاه شهید رضایی دانشگاه صنعتی شریف آغاز کرده دسترسی به دانش فنی تولید چنین موتورهایی بوده است. حالا برای نخستین بار در کشور یک موتور شش سیلندر ۴۰۰۰سیسی بنزینی خورجینی تولید و روشن شده است. اصطلاح خورجینی برای موتورها به این معنی است که بلوک این موتور به صورت ویشکل (V) است. دکتر فرجالهی در ادامه با اشاره به مشخصات فنی این محصول، بیان میکند: «این پروژه دو بخش دارد؛ بخش اول بخش مکانیکی کار است که شامل قطعات اصلی مثل بلوک و میللنگ و شاتون میشود. بخش بعدی قسمت کنترل است که به آن ئیسییو میگویند. نمونه اولیه این بخش هم آماده شده است، یعنی میتواند موتور را روشن کند و گاز بدهد اما هنوز تا بهینهسازی و اینکه بتواند استانداردها را هم بگیرد گامهای دیگری مانده است.» رئیس مرکز طرحهای کلان و پیشران معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاستجمهوری در رابطه با کاربردهای این موتور توضیح میدهد: «این موتور کاربردهای مختلفی دارد؛ ازجمله خودروهای تاکتیکی سبک نظامی و خودروهای شاسیبلند. همچنین در خودروهای باری و حتی در خودروهای سواری بزرگ هم میتواند مورد استفاده قرار گیرد.»
متخصصان کشور در طراحی موتور از فناوریهای متعددی در ساخت و انتخاب مواد و تلورانسگذاری استفاده کردهاند. فرجالهی درخصوص روند تولید این محصول میافزاید: «تحلیلهای متعدد استاتیکی، دینامیکی، حرارتی، ارتعاشاتی و عملکردی روی آن انجام شده و همچنین بخش نرمافزار و سختافزار در حلقه کاملا اجرا شده است. اکنون دانش فنی خیلی خوبی در زمینه طراحی و ساخت موتورهای حجم بالای بنزینی در کشور ایجاد شده که ایجاب میکند کشور همت خوبی را برای تجاریسازی و تولید انبوه این محصول انجام دهد.» البته که این محصول هنوز استانداردهای لازم را کسب نکرده و فقط مرحله حصول دانش فنی و نمونهسازی تکمیل شده است. حالا برای اینکه این موتور بتواند استانداردهای مورد نظر را هم بگیرد باید به خط تولید برود و روی خودرویی سوار شود تا در عمل مورد بررسی قرار گیرد. معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاستجمهوری نیز قرار است در ادامه این مسیر سهم بهسزایی در حمایت و همکاری با این شرکت فناور داشته باشد.
صرفه اقتصادی تولید؛ مهمترین چالش پیشرو
بهدلیل کاربردهایی که این موتور میتواند در خودروهای نظامی سبک داشته باشد، وزارت دفاع از مشتریان بالقوه این محصول راهبردی است و البته به گفته فرجالهی شرکتهای خودروسازی دولتی هنوز محصولاتی با مشخصات فنی مطابق با این موتور تولید نکردهاند، وارد تولید آن نشدهاند.وی همچنین درخصوص شرکتهای خودروسازی خصوصی میگوید: «ما با بخش خصوصی هم صحبت کردهایم اما آنها نیز میگویند اول باید نهادهای حاکمیتی مشارکت خود را جدی کنند تا حجم این بازار به اندازه کافی بزرگ باشد و اقتصادی شود.»
داشتن صرفه اقتصادی تولید انبوه این موتور ازجمله چالشهای پیشروی این محصول است؛ زیرا تیراژ مورد نیاز کشور پایین است و این یعنی قیمت تمامشده محصول بهصرفه نخواهد بود. بهنظر میرسد که همچنان صرفه اقتصادی واردات بیشتر است. وی در رابطه با علت این موضوع میگوید: «ما نمیدانیم که میزان دقیق مورد نیاز کشور چقدر است؛ زیرا بخش خصوصی و هم بخش حاکمیتی پراکنده خرید میکنند.» فرجالهی همچنین پیشنهادی برای حل این موضوع ارائه میکند و میافزاید: «اگر بتوانیم وزارت دفاع و حتی ستاد کل نیروهای مسلح را پای کار بیاوریم که نیازمندیهایشان را تجمیع کنند و از طرفی هم بخش خصوصی نیازمندیهای خود را تجمیع کند، آنموقع دیگر تیراژ به اندازه کافی است که بتوانیم این موتور شش سیلندر را اقتصادی تولید کنیم.»
اکنون معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاستجمهوری در تلاش است تا نهادهای مختلف کشور را در قبال تولید انبوه و ورود این قوای محرکه به بازار هماهنگ کند؛ بهخصوص رایزنیهایی که با وزرات دفاع و حتی بخش خصوصی برای سرمایهگذاری روی این محصول انجام شده است. ازجمله حمایتهای دیگر معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاستجمهوری از شرکتهای دانشبنیان و محصولات اینچنینی میتوان به تخصیص معافیتهای مالیاتی و دیگر امتیازهای دانشبنیانی مانند معافیتهای گمرکی و بیمهای و قابلیت استقرار در پارکهای علم و فناوری و همچنین رایزنی با واردکنندهها برای تامین قطعات این شرکتها نام برد. دکتر فرجالهی درخصوص حمایت معاونت از شرکت دانشبنیان تولیدکننده این موتور ششسیلندر به جامجم میگوید: «تا این مرحله جهاد خودکفایی غدیر از تولید این محصول حمایت کرده است و از اینجا به بعد قرار شده که معاونت با تمام ابزارهایش وارد شود و این کار را به ثمر برساند.»
اما چرا تا قبل از این به چنین مسأله مهمی پرداخته نشده بود و برنامه مشخصی برای تولید اقتصادی این موتور در دستورکار نبود. به عقیده دکتر میثم فرجالهی، به این موضوع از همان ابتدا فکر شده بود. وی تصریح میکند: «ابعاد اقتصادی این موضوع هم بررسی شده است، فقط مسائلی بهوجود میآیند که گاهی قابل پیشبینی نیستند. واقعیت موضوع این است که وقتی میخواهیم به سمت تولید برویم، چون حجم سرمایهگذاری مورد نیاز زیاد است برخی نهادها در تصمیمگیری دچار مشکل میشوند. مشکل کنونی درخصوص این طرح آن است که نهادهای حاکمیتی به مشکلاتی برخوردهاند و نتوانستند مشارکت لازم را داشته باشند. برای حل چنین مشکلاتی نیاز به ورود و حمایت معاونت علمی است.» میثم فرجالهی میافزاید: «اگر معاونت علمی بتواند کمک کند و آن نهادها هم بتوانند در خودشان رایزنی و بودجههایشان را تامین کنند این محصول بهراحتی میتواند تولیدی شود.»
اهمیت نقش دانشگاه در برنامههای فناورانه
از وجههای مهم تولید موتور ششسیلندر بنزینی که هفته گذشته از آن رونمایی شد نقش دانشگاهها و اعضای هیات علمی در این پروژه است. دکتر میثم فرجالهی در این رابطه اذعان میکند: «این شرکت از شش عضو هیات علمی تشکیل شده است که از اعضای دانشگاههای برتر کشور مثل دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه آزاد و سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی هستند. دیگر نیروهای این شرکت نیز همگی از فارغالتحصیلان تحصیلات تکمیلی دانشگاههای برتر کشورند و خیلی از کارهای تحقیقاتی اینها با همکاری همین دانشگاهها انجام شده است.» نوشتن پایاننامه براساس پژوهشهای انجامشده در این شرکت یا حتی آزمون محصول تولیدی در داخل آزمایشگاههای دانشگاهها ازجمله اثرگذاریهای دانشگاه در پیشبرد تولید این محصول است. دکتر فرجالهی تصریح میکند: «کمتر شرکتی را میتوان نام برد که اعضای آن همزمان اینقدر وجه علمی و صنعتی فعال داشته باشند.» رئیس مرکز طرحهای کلان و پیشران معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانشبنیان فناوری از نگاه این مرکز به تعامل صنعت با دانشگاهها و مراکز علمی میگوید: «از کارهایی که در حال انجام آن هستیم این است که در طرحهای کلانی که تعریف میکنیم علاوه بر اینکه یک بخش بزرگ صنعت را میآوریم و در کنارش شرکتهای دانشبنیان را مستقر میکنیم، عموم قراردادهای ما به این صورت است که بر مجری تکلیف میشود تا بخشی از کارهای علمی را در قرارداد با دانشگاه منعقد کند یا از شرکتهای مستقر در پارکهای علم و فناوری یا مراکز رشد استفاده کند.» دکتر فرجالهی همچنین معتقد است که فضای رسانهای کشور باید در دستیابی به چنین فناوریهایی از حاکمیت کشور مطالبهگری کند. اومعتقد است که حتما قبلتر هم میتوانستیم این موتورهای بنزینی حجم بالا را بومیسازی کنیم و باید دلایل انجامنشدن این کار و وابستگی صددرصدی به شرکتهای خارجی پرسیده شود. او میگوید: «این مطالبه باید در جامعه رسانهای و نخبگانی کشور اتفاق بیفتد که حکمران ما خودش را در مسیر فشار نخبگانی ببیند و به سمت فراهمکردن زیرساختهای اقتصادیکردن این محصولات فناورانه پیش برود.»